Помнікі Лідчыны

Помнік Францыску Скарыну

Францыск Скарына, беларускі і ўсходнеславянскі першадрукар. Нарадзіўся ў г. Полацку каля 1490 г. Атрымаў ступень бакалаўра філасофіі ў Кракаўскім універсітэце. Затым ступень доктара "лекарскіх навук" у Падуанскім універсітэце. Выдавецкую дзейнасць пачаў у Празе, дзе надрукаваў 23 ілюстраваныя кнігі Бібліі ў перакладзе на старабеларускую мову. У Беларусі Францыск Скарына лічыцца адным з найвялікшых гістарычных дзеячаў за ўсю яе гісторыю. У яго гонар названы вышэйшыя ўзнагароды краіны: медаль і ордэн. Яго імя носяць універсітэт у Гомелі, цэнтральная бібліятэка, педагагічнае вучылішча, гімназія № 1 у Полацку, гімназія № 1 у Мінску, недзяржаўнае грамадскае аб'яднанне «Таварыства беларускай мовы» і іншыя арганізацыі і аб'екты. Помнікі яму стаяць у Полацку, Мінску, Лідзе, Калінінградзе і Празе. 

Помнік Ф. Скарыну ў Лідзе адкрыты 25 ліпеня 1993 г. у дзень другой гадавіны Незалежнасці Рэспублікі Беларусь. Скульптар - Валерый Янушкевіч, які з'яўляецца аўтарам яшчэ аднаго помніка, - А. Міцкевічу. Жыхары горада прынялі актыўны ўдзел у зборы сродкаў на помнік самому выдатнаму сыну зямлі Беларускай. Гэтым скульптурным манументам лідчане папоўнілі гістарычную памяць свайго горада. 

г. Ліда, вул. Савецкая.

 Курган Неўміручасці з магілай Невядомага салдата 

Засыпанне кургана распачаўся 9 мая 1966 г. у азнаменаванне 21-й гадавіны Перамогі нашага горада над фашызмам. Курган ўяўляе сабой пяціграннай піраміду вышынёй 7 м, з агульным перыметрам ў падставы 55 м. У падставу кургана ўмантаваная капсула, вакол якой насыпана свяшчэнная зямля, прывезенай шматлікімі дэлегацыямі, якія прыбылі ў Ліду. 8 ліпеня 1966 гады ў падножжа Кургана быў запалены Вечны агонь, а ў 1967 г. сюды была перанесена магіла Невядомага салдата. У 1973 г. курган дапоўнены пілонамі вышынёй 14 м., Нахіленымі пад вуглом 76 °, якія сімвалізуюць сабой ствалы артылерыйскіх гармат. 
 г. Ліда, вул. Ленінская. 

Помнік воінам вызваліцелям і партызанам

 У цэнтры горада ў скверы па вул. Савецкай ў 1965 г. узведзены помнік савецкім воінам-вызваліцелям і партызанам са стэлай, на паўднёвым баку якой увекавечаны загад Вярхоўнага Галоўнакамандуючага І.Сталіна. Архітэктар: Ю.М. Кишик. 

 г. Ліда, вул. Савецкая. 

Помнік воінам-інтэрнацыяналістам «Жураўлі» 

У гарадскім скверы побач з будынкам выканаўчага камітэта

размяшчаецца помнік воінам-інтэрнацыяналістам - «Жураўлі». Створаны Ю. Біруковым і В. Вараб'ёвым па ініцыятыве Лідскага райвыканкама і гарадской арганізацыі «Беларускі саюз ветэранаў вайны ў Афганістане". Усталяваны 22 снежня 2007 года ў адзіным ансамблі з помнікам загінулым вызваліцелям горада Ліды ў гады Вялікай Айчыннай вайны і Вечным агнём. 607 лідчан ў розныя гады выконвалі інтэрнацыянальны абавязак. Дзевяць з іх так і не вярнуліся на родную Лідскую зямлю. 

 г. Ліда, вул. Савецкая.

Скульптурны помнік на брацкай магіле 

Размешчаны па вуліцы Міцкевіча, у гарадскім парку культуры і адпачынку. У 1955 г. на брацкай магіле ўстаноўлены скульптурны помнік. Тут пахавана 7 воінаў, якія загінулі ў 1944 г. У маі 1985 г. (9 траўня 1984 г.) па праекце архітэктара Бураўкіна ўсталяваны помнік-стэла і 7 мемарыяльных пліт з прозвішчамі загінуўшых. 

 г. Ліда, вул. Міцкевіча

Абеліск у скверы абутковай фабрыкі.

Збудаваны ў 1968 г. на вул. Фабрычнай, у скверы каля Палаца культуры абутковай фабрыкі. На ўвекавечанне памяці 32 рабочых і служачых, якія загінулі на франтах Вялікай Айчыннай вайны і партызанскай барацьбе супраць нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Абеліск з бетону вышынёй 2 м., ступеністае падстава на тры марша, бетонная агароджа з 9 слупкоў. Увесь комплекс помніка ўпісаны ў пяціканцовую зорку, выкладзеную з бардзюрнага каменя. На пліце ўмантаваныя шчыт, аўтамат і каска.
 г. Ліда, вул. Фабрычная.

Помнік "Пушка"

Усталяваны 7 ліпеня 1967 г. у гонар воінаў 3-га кавалерыйскага корпуса, якія вызвалілі Ліду ад нямецка - фашысцкіх захопнікаў.  Надпіс: «Воінам 3-га гвардзейскага кавалерыйскага корпуса, якія ўдзельнічалі ў вызваленні Ліды ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў 8 ліпеня 1944 года».
 г. Ліда, вул. Качана.

Гранітная стэла на брацкай магіле яўрэяў, расстраляных у сакавіку 1943 года. 

г. Ліда, вул. Чырвонаармейская.

Мемарыяльны комплекс на брацкай магіле 6700 яўрэяў, расстраляных 8 мая 1942 года. Знаходзіцца ў лесе, на заходнім працягу вул. Чырвонаармейскай, у 250 м ад акружной дарогі.

Стэла 2000-годдзя хрысціянства

Помнік А.Міцкевічу

Памятны знак у гонар герояў авіятараў

Памятны знак да 130-годдзя беларускай чыгунцы

Памятны знак у гонар першага піваварнага завода

Памятны знак у гонар воінаў чыгуначнікаў

Брацкая магіла на тэрыторыі Лідскай раённай бальніцы

У вялізнай брацкай магіле на тэрыторыі Лідскай раённай бальніцы ў паўднёва-заходнім куце пахаваныя 809 чалавек, сярод іх 10 супрацоўнікаў УНКВД Ленінградскай вобласці, 10 салдат і афіцэраў 11 змешанай авіядывізіі, і сотні не ўстаноўленых дарослых і дзяцей.