Як сінячок да сонца лётаў


Уладзімір Дубоўка

1
Быў час, калі агню нідзе
На свеце не было ў людзей.
I цеплыня ім, і святло — 
усё ад сонейка ішло.

Зімой пакутаваў народ: 
навокал сцюжа, снег і лёд,

Мароз гуляў, як гаспадар. 
Амаль не грэла сонца з хмар.

Нагараваўшыся зімой, 
прыйшлі да думкі ўсе такой:

— Ад сонца б іскрачку адну 
прынесці ў нашу старану!

Тады б расклалі мы агонь 
і грэліся каля яго.

А як бы гэта хто зрабіў, 
калі не маюць людзі крыл?

Пасля надумаліся ўсе: 
«Агонь нам птушка прынясе!»

А птушкі дружна на зямлі 
у часе тым з людзьмі жылі.

Пайшлі да птушак грамадой
з сваёй вялікаю бядой.

Адказ ад птушак быў такі:
— Занадта шлях для нас цяжкі!

Не паляцім далёка так!— 
Адзін маленечкі сіняк

ляцець да сонца згоду даў,
чаго ніхто і не чакаў.

Вароны ўсе адразу ў крык:
— Ты прыкусіў бы лепш язык!

Не даляцець табе да хмар! 
Загінеш ты!

Кар-р! 
Кар-р!

Шкадуюць птушачкі усе:
— Маленькі вельмі ты, сусед!

Не ашчаслівіш ты людзей,
асіраціш сваіх дзяцей...

А сінячок дае адказ:
— Бясспрэчна, я слабей за вас!

Але ж агню няма бліжэй, 
а ён патрэбен для людзей!

I паляцеў да сонца так 
адзін маленечкі сіняк.

2
Ляцеў, ляцеў і прыляцеў. 
Вясёлым голасам запеў.

Сваім вясёлым спевам тым
здзівіў ён сонейка зусім.

— Адкуль узяўся ты, сіняк,
не зразумею я ніяк!

За ўсе мінулыя вякі
ў мяне ты першы госць такі! —

Маленькі гэты сонцаў госць 
і расказаў пра ўсё, як ёсць.

— Нялёгкі людзі маюць лёс. 
Мяне прасілі, каб прынёс 
адну іскрыначку для іх
з агнёў палаючых тваіх!

— Прыдумаць не магу ніяк, 
што і сказаць табе, сіняк!

Калі агню табе я дам, 
як занясеш яго людзям?

Пакуль пабачыш ты свой бор,
ці сам згарыш, ці твой убор!


- Ляцець памалу буду я. 
                                  Не спаліць іскарка твая!

Ну што, сіняк, з табой рабіць!
Агонь, як бачыш сам, гарыць!


Вазьмі лучынку, прыпалі. 
Нясі, як зможаш, да зямлі!

Лучынку ўзяў ад сонца ён, 
заціснуў дзюбкаю цаўё,

пасля лучынку прыпаліў 
і паляцеў з ёй да зямлі...

3
Ляцеў, ляцеў і прыляцеў 
ён да сваіх палескіх дрэў.

Ляціць над Прыпяццю-ракой, 
Палессе бачыць пад сабой.

Яго вітаюць птушкі ўсе:
— Сіняк ляціць! Агонь нясе!

Вітаюць людзі ўсе яго:
— Сіняк ляціць! Нясе агонь! —

Пачуўшы спевы, гоман той, 
Сіняк пачаў ляцець стралой.

Агонь узняўся, абхапіў 
яго ад галавы да крыл.

Увесь убор гарыць на ім, 
закрыў яго адразу дым.

Але не выпусціў ніяк
лучыну з дзюбачкі сіняк,

прынёс агонь, аддаў людзям,
застаўся хоць без пер'я сам.

Пазагараліся кастры, 
ад іскры полымя гарыць.

А сінячок, хоць не памёр, 
сядзіць галюткі ўвесь, без пёр.

Сумуюць птушкі навакол.
Адзін маленькі пасвіцёл

параду даў такую ўсім:
— Па пёрку мы яму дадзім!

Для нас не будзе страты ў тым, 
а ўбор адновіцца на ім!

Адклад нідзе на лад не йдзе,— 
адразу ж памаглі ў бядзе

Здаецца, што — адно пяро!
А колькі пёр з усіх сяброў!

Дапамагчы быў кожны рад, 
па пёрку ўсе сабралі шмат.

I аднавіўся зноў убор
на сінячку з сяброўскіх пёр.

У кожнай птушкі колер свій
зімой бывае і вясной.
На той — чырвоны, сіні — ў той,
зялёны, жоўты — на другой...

Багата колераў на іх!
А сінячок сабраў з усіх.

Ён сам калісьці сіні быў, 
пакуль агонь не абпаліў.

Не называлі б людзі так, 
каб іншы колер меў сіняк!

Цяпер, па памяці старой, 
застаўся ўсё ж ён з назвай той,

хоць многа колераў на ім, 
хоць стаў стракаты ён зусім...

Адзін пугач не даў пяра, 
яшчэ пры гэтым дакараў:

— Яго я лётаць не прасіў! 
Узняўся тут страшэнны сквіл.

На грубіянства і дакор
аж загудзеў зялёны бор.

Напалі ўсе на пугача.
Хто дзюбай б'е, хто з-за пляча,

Пачаў даводзіць нешта ён. 
Калі ж далі з усіх старон,

схаваўся ціхенька ў карчы,
ад злосці керкае, сычыць,

Сядзеў да цёмнай ночы там, 
бо вінаваты быў ён сам.

Ад той пары яго нідзе
не ўбачыш ты у ясны дзень.

Калі на гнёздах птушкі спяць, 
тады ён можа вылятаць...

Ад старадаўняй той пары
такі парадак у бары.

А сінячку нядрэнна ў ім.
Ён не баіцца нават зім,

пагрэцца у зімовы час
ляціць у вёску ён да нас.

Яму не страшны тут мароз:
агонь ад сонца ён прынёс.

Пагрэцца мае права ён! 
Такі парадак з даўніх дзён
існуе ў нашай старане, 
і ён ніколі не міне...

Комментариев нет:

Отправить комментарий